Aby rozpocząć
działalność gospodarczą niezbędne są środki finansowe. Co jednak zrobić, gdy
ich nie ma? Doskonałym rozwiązaniem jest podjęcie współpracy z pomiotem
dysponującym pomysłem na biznes, know - how oraz kapitałem. Umowa agencyjna,
uregulowana w kodeksie cywilnym, daje właśnie taką możliwość. Najczęściej
posługują się nią banki, firmy ubezpieczeniowe, firmy świadczące usługi
pocztowe, kolporterzy prasy, sieci sklepów spożywczych.
Niezbędne jest zaufanie
Umowa agencyjna jest umową specyficzną,
gdyż opiera się na wzajemnym zaufaniu stron. Dający zlecenie przekazuje
agentowi swój towar, usługi, udostępnia zazwyczaj lokal i opłaca za niego
rachunki, udostępnia swój wizerunek i know - how. Z drugiej natomiast strony,
agent odpowiada materialnie za podejmowane działania i jest uzależniony od
procedur wprowadzanych przez zlecającego, mających na celu właściwe naliczanie
prowizji, przeprowadzanie inwentaryzacji czy innych majątkowych rozliczeń między
stronami. Agent jest także uzależniony i ograniczony do tych produktów, które
udostępni mu dający zlecenie. Ma to bezpośrednie przełożenie na wysokość
dochodów osiąganych przez agenta. Dlatego też, tak ważne jest wzajemne zaufanie
stron w tym stosunku prawnym.
Koszty agenta
Osoba zamierzająca rozpocząć działalność
jako agent, zazwyczaj nie musi angażować własnych środków finansowych. Dający
zlecenie powinien udostępnić wszystko, co jest niezbędne do właściwego
wykonywania umowy. Agent ponosi jedynie koszty związane z założeniem i
prowadzeniem działalności gospodarczej: opłaty za telefon, opłaty związane z
prowadzeniem konta bankowego, koszt zakupu usług księgowych, zakup materiałów
biurowych, ZUS, koszty pracownicze itp. Czasami musi ponosić także niektóre
koszty związane z wykonywaniem umowy np.: koszt adaptacji lokalu, drobnych
remontów, środków utrzymania czystości, bhp i innych przewidzianych w umowie. W
pozostałym zakresie, całe ryzyko finansowe przedsięwzięcia, leży po stronie
dającego zlecenie.
Agent musi się natomiast liczyć z tym, iż
dający zlecenie będzie żądał zabezpieczenia umowy w postaci np.: weksla,
poręczenia czy też hipoteki, a nawet czasami określonej kwoty pieniężnej.
Dający zlecenie, zanim podejmie współpracę, często sprawdza przyszłego agenta
pod względem jego wiarygodności finansowej, historii kredytowej, niezalegania z
podatkami i ZUS.
Na czym polega umowa agencyjna
Umowa agencyjna polega na tym, iż
przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się do stałego pośredniczenia przy
zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie albo do zawierania ich w
jego imieniu. Jest umową o charakterze handlowym. Jej strony zajmują się
profesjonalnie prowadzeniem działalności gospodarczej. Oznacza to, że stroną
może być tylko przedsiębiorca, a więc osoba fizyczna prowadząca działalność
gospodarczą albo osoba prawna.
Agent jest podmiotem samodzielnym, a co za
tym idzie, nie występuje w umowie agencyjnej stosunek podporządkowania właściwy
umowie o pracę. W przypadku agenta można mówić wyłącznie o zależności
ekonomicznej. Jego wynagrodzeniem jest prowizja od faktycznie wykonanych
czynności: wartości lub ilości zawartych umów, sprzedanego towaru itp.
Dający zlecenie jest w tym stosunku prawnym
podmiotem mającym zazwyczaj przewagę ekonomiczną. Istnieje więc groźba
nadużywania silniejszej pozycji, dlatego też przepisy regulujące tę instytucję
kładą
szczególny nacisk na ochronę agenta, jako
podmiotu słabszego.
Prawa i obowiązki stron
Agent zobowiązany jest w szczególności do:
- przekazywania wszelkich informacji o
umowach, które zawarł w imieniu dającego zlecenie, otrzymanych propozycjach
zawarcia umowy i ofertach, rozmiarze popytu na towary bądź usługi objęte
działalnością agenta, preferencji klientów, zwyczajów handlowych w zakresie
prowadzonej przez dającego zlecenie działalności, działaniach na rynku
podmiotów konkurencyjnych i innych ważnych dla uzasadnionego interesu
gospodarczego dającego zlecenie;
- przestrzegania wskazówek dającego
zlecenie;
- ochrony praw dającego zlecenie, do
których należy np.: zawiadomienie o wadzie towaru, wniesienie reklamacji,
sporządzanie protokołów szkód transportowych, zebranie i zabezpieczenie
dowodów, zawiadomienie dającego zlecenie o stanie majątkowym klientów,
powstrzymanie się ze spełnieniem świadczenia, wykonanie prawa zatrzymania;
Do najważniejszych obowiązków dającego
zlecenie należy:
- zapłata wynagrodzenia (prowizji);
- udzielanie informacji niezbędnych do
obliczenia należnej agentowi prowizji. Agent może domagać się dostarczenia
wyciągu z ksiąg handlowych albo żądać, aby wgląd i wyciąg z tych ksiąg został
zapewniony biegłemu rewidentowi wybranemu przez strony;
- przekazywanie agentowi dokumentów i
informacji niezbędnych do prawidłowego wykonywania umowy agencyjnej. Chodzi
tutaj o charakterystykę towarów, usług, ich cenie, warunkach płatności itp.;
- zawiadamianie agenta o przyjęciu albo
odrzuceniu propozycji zawarcia umowy, o niewykonaniu umowy, przy której agent
pośredniczył oraz o tym, że liczba umów, lub ich wartość będzie znacznie niższa,
niż ta której agent normalnie mógłby się spodziewać.
autor: Kancelaria Prawna Skarbiec
