Dochodzenie
roszczeń przez wierzycieli może nastąpić – według wyboru uprawnionego – albo na
podstawie instrumentów prawa wspólnotowego, albo też w drodze środków
krajowych. Skorzystanie przez uprawnionego z możliwości dochodzenia roszczeń w
drodze ENZ nie oznacza bowiem pozbawienia go możliwości korzystania z
dostępnych środków krajowych, opartych o obowiązujące zasady dotyczące np.
postępowania cywilnego. Uzasadnione jest natomiast w przypadkach, gdy nie jest
możliwe doręczenie nakazu zapłaty w kraju (w drodze postępowania nakazowego lub
upominawczego).
Podstawy prawne
Możliwość rozwiązywania sporów
transgranicznych za pomocą instrumentu prawnego, jakim jest Europejski Nakaz
Zapłaty (ENZ), pojawiła się na skutek wejścia w życie kilku aktów
wspólnotowych, w tym rozporządzenia (WE) Nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i
Rady z 21.04.2004r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla
roszczeń bezspornych. W dalszej kolejności uchwalono rozporządzenie (WE) Nr
1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego postępowanie
Europejskiego Nakazu Zapłaty (z dnia 2.12.2006r.). Oba rozporządzenia miały na
celu zagwarantowanie unifikacji, a także uproszczenia procesu odzyskiwania
wierzytelności. Przepisy rozporządzenia z 2006r. umożliwiają rozwiązywanie
drobnych roszczeń w sprawach transgranicznych; postępowanie ma doprowadzić do
uproszczenia oraz szybkiego rozwiązania sporu, jak też obniżenia kosztów
postępowania spornego.
Zakres zastosowania ENZ
Europejski Nakaz Zapłaty stosowany w
sporach transgranicznych dotyczy spraw cywilnych i handlowych, niezależnie od
rodzaju sądu czy trybunału. Należy przez to rozumieć, że są to sprawy
wynikające ze stosunków prywatnoprawnych. Spór transgraniczny – w rozumieniu
wprowadzanym przepisami rozporządzenia – jest natomiast sporem, w którym co
najmniej jedna ze stron ma albo miejsce zamieszkania albo miejsce zwykłego
pobytu w innym państwie członkowskim, niż państwo członkowskie sądu
rozpoznającego sprawę (lub trybunału).
Czego ENZ nie dotyczy…
Rozwiązywanie sporów o zasięgu
transgranicznym w drodze ENZ podlega pewnym ograniczeniom przedmiotowym.
Oznacza to, że postępowanie w tej formie nie dotyczy np. spraw dotyczących
upadłości, praw majątkowych mających źródło w stosunkach małżeńskich,
obowiązków alimentacyjnych czy zabezpieczenia społecznego.
Kwestie proceduralne
Postępowanie ma na celu dochodzenie
roszczeń wymaganych w momencie wniesienia pozwu i wszczynane jest na podstawie
pozwu, określającego m.in. oznaczenie stron, kwotę dochodzonego roszczenia (a w
tym także kwotę roszczenia głównego) wraz z odsetkami i ewentualnymi karami
umownymi, uzasadnienie roszczenia wraz z opisem dowodów popierających
roszczenie; ważnym elementem pozwu jest uzasadnienie transgranicznego
charakteru sprawy. Pozew podlega uzupełnieniu, poprawie lub nawet zmianie w
przypadkach określonych w rozporządzeniu.
Co do zasady, tak szybko jak to możliwe -
maksymalnie w terminie 30 dni od wniesienia pozwu, sąd wydaje Europejski Nakaz
Zapłaty. Istotną częścią nakazu jest pouczenie kierowane do pozwanego, który
może albo zapłacić kwotę wskazaną w ENZ albo też wnieść sprzeciw od nakazu.
Niewątpliwą zaletą ENZ jest jego
natychmiastowa wykonalność, która następuje w przypadku, gdy w ciągu 30 dni od
otrzymania przez pozwanego nakazu nie wpłynie sprzeciw. Od momentu, gdy nakaz
stanie się wykonalny w państwie wydania, przysługuje mu wykonalność w innych
państwach członkowskich.
autor: Kancelaria Prawna Skarbiec,
